De Participatieboodschap: Wie nog zegt dat ‘wij’ de bewoners moeten meenemen in het participatie proces, is niet bewust van de verandering.
Wie nog zegt dat ‘wij’ de bewoners moeten meenemen in het participatie proces, is niet bewust van de verandering. Anno 2017 moet er sprake van een wederkerige relatie zijn, want bewoners nemen de leiding en laten ons vaak zien hoe het eigenlijk moet.
Binnen mijn werkterrein hoor ik geregeld ambtenaren van gemeenten en medewerkers van de woningcorporaties bovenstaande statement maken. Geachte professionals, laten wij nu even objectief de situatie bekijken en concluderen dat die statement toch behoorlijk gedateerd is. Tegenwoordig nemen de bewoners ‘ons’ professionals mee, onderschat het kennisniveau en ambities niet van de bewoners. Als er meer zou worden samengewerkt door bewoners en instanties, dan zou deze statement wellicht overbodig zijn. Het is momenteel niet zonder reden een behoorlijke discussie binnen gemeenten en woningcorporaties.
Maar waarom dan al die discussies om een achterhaalde statement?
Participatieprocessen worden soms als complex gezien. Het proces wordt teveel als tijdrovend gezien en helaas nog te weinig als tijdbesparend en kostenbesparend benaderd. Maar dit integendeel bij de bewoners, zij willen ontzettend graag meer worden betrokken. Echter krijgen zij nog onvoldoende de kans om hun ideeën en creativiteit kwijt te kunnen. Dit vanwege de topdown-gedachte , ‘wij moeten de bewoners meenemen’ en men vervalt in de oude traditionele vormen van inspraak en zeggenschap binnen de kaders dat binnen het tempo van de professionals en ambtenaren valt.
De bewoners zijn mondig en willen de verantwoordelijkheid naar zich toetrekken, zoals bijvoorbeeld over het ontwerp van een gebied of van een woningbouwblok, het ontwerp en beheer van de openbare ruimte. Denk aan meebeslissen over het ontwerp van een speeltuin of plein, het schilderen van het trappenhuis of het beheren van een buurthuis of een gemeenschappelijke tuin.
Bewoners enkel laten meepraten, adviseren en raadplegen gaat niet meer op. Dit vooral omdat is gebleken dat bewoners hier teveel tijd insteken en er relatief weinig van valt terug te zien. Het nieuwe tijdperk waar puur participeren als in meebeslissen en co-creatie aan de orde is, is aangebroken. Bewoners leveren zelf pro-actief een schetsontwerp en gebiedsontwerp aan de gemeente en woningcorporaties. Maar de gemeenten en woningcorporaties zijn niet altijd klaar voor dit proces terwijl de bewoners dat wel zijn. Dus wie neemt wie nu mee dan?
Verandering vergt een omschakeling in het denkpatroon!
Geachte professionals, ik wil jullie uitdagen! Denk eens ‘out of the box’ en pak uitdagingen met beiden handen aan. Stimuleer jezelf en collega’s om uit de traditionele denkpatronen te komen. Ontwikkel jezelf en laat je verrassen door de ideeën en creativiteit van bewoners, want zij zijn de ervaringsdeskundigen en kunnen meer dan je mogelijk denkt, zolang ze de kans hiervoor krijgen.
Waar zit dan het oplossend vermogen?
Dit gezegd te hebben, ontken ik niet dat er uitdagingen liggen in dit speelveld. Uiteraard zitten er overal haken en ogen aan. Net zo goed als een spanningsveld. De angst leeft, maar wat als het mis gaat? Wie neemt dan de verantwoordelijkheid? Is er wel draagvlak? Welke randvoorwaarden moeten we stellen? Angsten zijn er om samen te worden overwonnen. Alles wat je aandacht geeft groeit, dus laten wij vooral denken in oplossingen. Deze angst kan worden omgezet in cement om een stevig fundament neer te zetten en vervolgens samen te bouwen. De bewoners samen met de gemeente en woningcorporaties zolang er maar wederkerig begrip is. Ik blijf dit benadrukken, luister naar elkaar, ga de dialoog open aan en leer van elkaar.
Wat kan je als woningcorporatie en gemeente doen?
Hoe kan je interne zaken organiseren om bewoners te faciliteren? Hoe pak je dit aan? Ines Balkema van gemeente Rotterdam en projectleider Right to Challenge, geeft advies dat een gemeente vooral intern kan toepassen. Je kunt als gemeente innovatiedagen houden om met elkaar te sparren over het verder brengen van maatschappelijke initiatieven. Deze innovatiedagen zorgen weer voor nieuwe inzichten zoals bijvoorbeeld, medewerkers worden veelal te laat betrokken, dit moet eerder in het proces, er moet echt goed inzicht zijn in de wereld van de ander. Denk aan het oprichten van een platform van medewerkers van verschillende werkgebieden en een integrale beoordeling van wordt gemaakt. En echt iets vanuit de interne organisatie opzetten om ambassadeurs te creëren. Zie hier de Powerpoint van Ines Balkema Gemeente Rotterdam. Gemeente Rotterdam heeft hierin echt stappen gemaakt en gemeente Amsterdam kan hier zijn voordeel mee doen en leren van de successen die daar zijn geboekt met de processen en de bewoners. Klik hier voor meer informatie over de initiatieven: Right to Challenge.
Allerlei trainingen zijn denkbaar om het ‘onmogelijke’ mogelijk te maken. Dit advies is overigens ook uitstekend voor de medewerkers van de woningcorporatie toe te passen.
Wist u dat?
De gemeente Amsterdam heeft de Koers 2025 vastgesteld waarin 50.000 woningen in stadsdeel Noord, Nieuw-west en Zuidoost gebouwd gaan worden in de zogenoemde ontwikkelbuurten.
Het is fantastisch dat er aan de woningnood wordt gewerkt, want dit is hard nodig met alle ambities. Daarentegen zijn er allerlei ontwikkelingen bij een bouwopgave die het woongenot van bewoners benadelen. Denk aan overbewoning of te hoge huurprijzen Ga naar Stichting !WOON voor meer info.
Bij een geweldige bouwopgave als deze is het stapelen van stenen belangrijk maar nog belangrijker is het cement aan de stenen voegen door bewoners in the lead te laten want ” de bewoners nemen de professionals mee” en niet meer andersom. Dit is de co-creatieve participatie!
Bent u na het lezen benieuwd naar trainingen over samenwerken met bewoners of mogelijkheden voor uw wijk, van het opzetten van bewonersinitiatieven, diversiteit bij bewonersorganisaties, dialoogsessies over complexe woon gerelateerde onderwerpen tot aan een bus event naar landelijke kennisbijeenkomsten.
Sabo Advies Bewonersparticipatie staat voor zeggenschap, inspraak en gelijkwaardigheid.
Met vriendelijke groet,
Saskia Bosnie
Telefoonnummer: 06-45679038