WERKCONFERENTIE: SENIOREN MET HOGE WOONLASTEN

zondag, 22 januari 2017

WERKCONFERENTIE: SENIOREN MET HOGE WOONLASTEN

Door:                    !WOON zuidoost

Datum:                19-12-2016

Tijd:                      14.15 -17.00 uur

Locatie:               NOLimit cultural Business Center

Organisatie: Erlijn Koningen, Bram van Garderen, Rizairis Lacroes, Saskia Bosnie, Eef Meijerman

Aanwezigen: Woonstichting De Key, Stadgenoot, Stichting Pasensie, Wooncoach, Voorzitter PVDA Zuidoost, Stichting Profor, CABO, Woonsaem Verhuiscoöperatie, Henriette Holst Huis, Mondige Senioren, Woongroep Kas Dushi, Stichting Cirkel of Harmonie, Gemeente Amsterdam Gebiedsteam Gaasperdam & Driemond, Madizo, Huurdersvereniging Amsterdam en Bewonersraad RD/bewonerscommissie Geldershoofd.

Opening en mededelingen

Saskia Bosnie, teamleider Wijksteunpunt Wonen (WSW) Zuidoost verzorgt de opening. Zij geeft aan dat per 1 januari 2017 alle Wijksteunpunten Wonen en het Amsterdams Steunpunt Wonen (ASW) samen verder gaan als één organisatie: !WOON – thuis in de stad.

!WOON blijft gratis informatie, advies en ondersteuning geven aan huurders, eigenaren en bewonersgroepen. Aanwezigen zijn alvast uitgenodigd voor de feestelijke opening van 12 januari 2017.

Aanleiding

!WOON Zuidoost organiseert deze werkconferentie naar aanleiding van een bijeenkomst op 13 januari 2016 waar wethouder Laurens Ivens met senioren met een migranten achtergrond in gesprek is gegaan over hoge woonlasten. Deze migrantengroep heeft tijdens de jaren in het buitenland geen AOW kunnen opbouwen en lopen als ze 65 jaar zijn het risico dat hun AOW-uitkering onder bijstandsniveau terecht komt. Door een onvolledig pensioen en AOW-opbouw heeft deze groep te maken met hoge woonlasten. De groep van nieuwkomers (expats, vluchtelingen etc.) krijgt hier ook mee te maken. Het doel van deze werkconferentie is een uitwisseling van ideeën en ervaringen tussen bewoners, buurtprofessionals, ervaringsdeskundigen, beleidsmakers, huurdersverenigingen en woningcorporaties rond het thema hoge woonlasten van senioren bewoners. Met senioren en ouderen bedoelen we tijdens deze werkconferentie 55-plussers.

Dialoogtafels & terugkoppeling

Om van gedachten te wisselen en tot nieuwe inzichten te komen is gekozen voor de werkvorm dialoogtafels. Vier dialoogbegeleiders vertellen over hun thema; passende huur, passend wonen, woningdelen/Friendscontract voor ouderen, energiebesparen en onderhoud/ verzekeringen bij gebreken. Aanwezigen zijn uiteen gegaan in vier groepen en kunnen twee keer van tafel wisselen. Hieronder een toelichting en terugkoppeling van de thema’s:

Passende huur, passend wonen

Rizairis Lacroes, vrijwilliger bewonersondersteuner bij !WOON introduceert het thema passende huur, passend wonen. Zij geeft aan dat woningcorporaties naast reguliere- ook een flexibele huur hanteren. Met flexibel huren krijgt de bewoner tijdelijk een korting op de huur van een vrije sector huurwoning in de Stadsregio Amsterdam. Gaat een bewoner meer verdienen dan betaalt deze ook meer huur. Zij nodigt aanwezigen uit om na te denken over flexibele huur voor senioren.

 Waar lopen senioren nu tegen aan?

• Pensioengerechtigden krijgen jaarlijks te maken met huurverhoging, terwijl het inkomen gelijk blijft. Hierdoor ontstaan scheve verhoudingen en kunnen deze op den duur leiden tot problemen.

• Een oplossingsrichting waar nu vaak aan gedacht wordt is verhuizen. Senioren zien hier tegen op vanwege de bijkomende kosten en emotionele hechting aan de woning en/of buurt.
• Kleiner wonen van bijvoorbeeld een 5-kamerwoning naar een 2-kamerwoning is relatief duurder. senioren blijven daarom veel langer wonen in een grote woning.
• Inkomen van inwonende (klein)kinderen telt mee voor de berekening van huurtoeslag.

Hoe kan de informatieoverdracht worden verbeterd?

• Werken aan bewustwording door voortijdig in gesprek te gaan met senioren of de woning geschikt is om oud in te worden en betaalbaar blijft met een AOW-uitkering.
• Senioren beter voorbereiden op een mogelijk verhuizing door een informatie pakket of een voorlichtingsbijeenkomst.
• Senioren begeleiden in wet- en regelgeving.
• Migranten senioren uitleg geven in hun eigen taal, zodat ze de inhoud beter begrijpen.
• Aanbieden van verhuishulp of wooncoaches van !WOON.
• Verschillen in huur tussen woningcorporaties verkleinen of samen een standaard ontwikkelen voor senioren met hoge woonlasten.

Wat zijn mogelijke oplossingen?

• Flexibele huur invoeren indien sprake is van structurele inkomensdaling.
• Een rekeningtool ontwikkelen, zodat senioren inzicht krijgen in de huidige en toekomstige situatie.
• Huurtoeslag laten uitvoeren door bijvoorbeeld corporaties in plaats van de belastingdienst.
• Huurtoeslag achteraf berekenen vervangen door een direct automatische aanpassing.

Woningdelen/Friends-contract voor ouderen

Nel Klaasse Bos, vrijwilliger bij stichting Woonsaem vanaf 1-1-2017 voordien werkzaam bij stichting CABO (centrum Advies en Beleid ouderen) kaart het thema woningdelen onder senioren aan. Er zijn al initiatieven zoals Stadsdorp om samen te gaan wonen en eventuele zorg samen in te kopen. Zij nodigt aanwezigen uit om de mogelijkheden verder uit te diepen en na te denken over bijvoorbeeld friendscontracten voor ouderen.

Waar lopen ouderen nu tegen aan?

• Als gevolg van alle veranderingen bijvoorbeeld in de zorg is zichtbaar dat senioren vaker langer en zelfstandiger thuis (moeten) blijven wonen.
• Eenzaamheid en sociaal onveilig voelen.
• Onduidelijke kaders en mogelijkheden voor deze doelgroep.
• Bij senioren zijn er hogere eisen dan jongeren vanwege comfortzone.
• Wanneer houdt woningdelen op in verband met zorg?

Hoe kan de informatieoverdracht worden verbeterd?

• Wooncoaches, bewonersbegeleiders en coördinatoren beter inzetten om senioren te informeren.
• Definiëren van huishouden in beleid woningdelen voor ouderen.
• Criteria en randvoorwaarden opstellen van een Friends-contract in de sociale sector. Hierbij rekening houden met leeftijd, zorgindicatie en senioren zelf laten kiezen met wie ze willen samenwonen.
• Meer samenwerking tussen uitkeringsinstanties zoals het UWV en de Belastingdienst, zodat individuele bewoners niet worden gekort op tegemoetkomingen of toeslagen.
• Een vervolgbijeenkomst organiseren met de politiek, huurdervereniging, corporaties en bewonersgroepen in gesprek.

Wat zijn mogelijke oplossingen?

• In een contract voor ouderen een kostendelersnorm hanteren zoals bij een Friends-contract voor studenten.
• In samenwerking met de woningcorporatie een Pilot starten.

Energie besparen

Bram van Garderen, bewonersondersteuner bij !WOON geeft aan dat door energie te besparen, bewoners flink kunnen besparen op hun woonlasten. Tijdens de spreekuren van !WOON kunnen bewoners hierover advies krijgen. Daarnaast biedt !WOON ook energiecoaches aan. Zij bekijken welke energiebesparende maatregelen van toepassing zijn in uw woning en hoeveel daarmee bespaart kan worden. Aan zijn tafel wil hij nagaan of senioren al besparen en welke energie besparende methoden of regelingen ingezet kunnen worden om deze groep beter te bereiken en om hun verder te helpen.

 Waar lopen senioren nu tegen aan?

• Senioren zijn vaak kwetsbaar voor plotselinge rekeningen, zoals jaarrekeningen.
• Er zijn tal van mogelijkheden om te besparen, maar het belangrijkst is dat senioren weten hoe ze dat kunnen doen.
• Senioren zijn vaak iets gewend en daar verandering in aanbrengen is moeilijk.
• Senioren gebruiken vaker verouderde apparaten.
• Senioren zitten eerder vast aan een duur abonnement van een energieleverancier en zullen jaarlijks minder snel overstappen.

Hoe kan de communicatie verbeterd worden?

• Adviesgesprekken van energiecoaches aanbieden.
• Voorlichting geven over sluipstroom zoals apparaten die op stand-by modus staan.
• Energielabels nader toelichten, omdat senioren niet weten hoeveel ze besparen of welke kosten hieraan verbonden zijn.
• Bewonerscommissie inschakelen zodat zij bijvoorbeeld tips van de consumentenbond kunnen delen.

Wat zijn mogelijke oplossingen?

• Klokthermostaat tegen hoge stookkosten.
• Douche zandloper voor water- en gasbesparing.
• Vervangen van verouderde apparaten door tweedehandse apparaten die energiezuiniger zijn.
• Jaarafrekening in termijnen laten betalen.
• Jaarlijks overstappen van energieleverancier.
• Cv-ketel regelmatig laten controleren en schoonmaken.

Onderhoud/ verzekeringen bij gebreken

Wooncoach Lizette Pinas kaart de thema’s slecht onderhoud en verzekeringen bij gebreken aan. Zij geeft aan dat veel seniorenbijvoorbeeld ontevreden zijn over het achterstallig of gepleegde onderhoud, omdat bepaalde problemen zoals vocht en schimmel blijven terugkeren. Een ander probleem is dat veel senioren bijvoorbeeld niet weten hoe ze om moeten gaan bij schade als gevolg van vocht in de huurwoning of wie aansprakelijk is voor de ontstane vochtschade. Zij nodigt aanwezigen uit om in gesprek te gaan over deze thema’s.

Waar lopen senioren nu tegen aan?

• Niet iedereen is verzekerd tegen schade in de woning.
• Senioren kennen de wegen niet.
• Een verzekeraar betaalt eerste en tweede schade, maar daarna niet meer.
• Senioren vinden het lastig om een corporatie te benaderen voor vragen of om een verzoek te melden.
• Senioren weten niet voor welke onderhoudswerkzaamheden zij verantwoordelijk zijn.
• Senioren met een kleine beurs kunnen onderhoudswerkzaamheden of schade bij gebreken niet betalen.

 Hoe kan de communicatie verbeterd worden?

• Meer in gesprek gaan met senioren om te achterhalen waar zij tegen aan lopen.
• Uitleg geven over rechten en plichten ten aanzien van onderhoud en verzekeringen bij gebreken.
• Bewonerscommissies inschakelen om advies te geven bij schade en onderhoud.
• Meldpunt overlast bellen voor schade en onderhoud.
• Migranten senioren uitleg geven in hun eigen taal, zodat ze de inhoud beter begrijpen.

Wat zijn mogelijke oplossingen?

• Een collectieve schadeverzekering voor senioren opzetten. !WOON kan wellicht in samenwerking met de consumentenbond iets opzetten voor deze doelgroep.

Intiatieven en projecten onder de aandacht

•  Woonkostentoeslag

Gemeente Amsterdam verstrekt een subsidie aan huurders en eigenaren als er sprake is van een inkomensdaling. Dit is een tijdelijke aanvulling op huur- en hypotheeklasten. Een woonconsulent van !WOON kan kijken of je in aanmerking komt en vragen beantwoorden.

• Verhuiscoöperatie

Verhuizen zorgt voor veel onrust bij ouderen. Reina van der Poll is door !WOON gevraagd om na te denken over een verhuistraject voor ouderen. Zo is het initiatief verhuiscoöperatie ontstaan dat gebruik maakt van bestaande structuren, waarbij het de diverse spelers in het verhuisproces aan elkaar én aan de oudere verbindt om zo meer bewoners succesvol langer thuis te laten wonen. Zij gaat graag in gesprek met diverse partijen om het verhuistraject voor ouderen beter te stroomlijnen.

• Sport en bewegen

Gebiedsmakelaar Gaasperdam & Driemond Janne Bakker brengt het initiatief sport en beweging voor seniorenin het sportcentrum Nellestein onder de aandacht. Je kan voor twee euro per keer sporten. Het sportniveau maakt niet uit.

Samenvatting

Directeur Eef Meijerman is bij diverse tafels aangeschoven. Vanuit !WOON komt er een lijst van de post-its. Het !WOON team is beschikbaar voor het beantwoorden van persoonlijke vragen of specifieke woon casussen. De leerpunten van vandaag:

• Breng onder de aandacht bij buren, vrienden en kennissen dat er diverse regelingen of tegemoetkomingen zijn voor passend wonen of passende huur waar zij gebruik van kunnen maken.
• Maak tijdig een afspraak met een wooncoach. Zij kunnen advies geven over uw huidige situatie en meedenken over uw woonlasten en toekomstige wooncarrière.
• Zoek tijdig uit of uw woning geschikt is om oud in te worden en betaalbaar blijft met een pensioen en AOW-uitkering.
• Woning delen voor vrienden of studenten is een bekend fenomeen, waarom niet voor senioren? Er kunnen echter hogere eisen gelden en het is belangrijk om na te denken over de vormgeving en voorwaarden.
• Een pilot onder senioren vanuit de corporatie is een stap in de goede richting en we moeten daar een balans in zien te vinden. Het delen van een woning is anders dan wonen in een woongroep.
• Energie besparen is geld besparen. !WOON heeft energiecoaches die kunnen helpen om uw woning energiezuiniger te maken.
• Het is belangrijk om een collectieve verzekering of een rampenfonds in het leven te roepen, om het individueel risico te beperken en seniorenmet een kleine beurs tegemoet te komen.
• Meer voorlichting geven en beter bekend maken welke verzekeringen er zijn bij gebreken en welke regels er gelden bij achterstallig of nalatig onderhoud.
• Bewoners beter helpen bij het indienen van klachten bij de verhuurder.
• !WOON geeft voorlichtingen en workshops aan bewonerscommissies. Als er iets is dan kunnen zij zich melden bij een woonteam.

Rondvraag en suggesties van aanwezigen

• Jammer dat niet meerdere corporaties interesse hebben getoond.
• Met energieleveranciers en verzekeraars in gesprek gaan.
• Seniorencomplexen aanschrijven met dit thema.
• Uitnodigen van de koepelorganisaties.
• Er wordt gepraat over de senioren, maar ze zijn vandaag nauwelijks aanwezig. Wellicht een mogelijkheid om zelf naar de senioren toe te gaan en met hen te praten over een specifiek onderwerp. Vertegenwoordigers van senioren kunnnen ze ook uitnodigen. Het initiatief hoeft niet alleen bij !WOON te liggen.
• Voor een vervolgbijeenkomst bij de indeling meer rekening met de achtergrond van de aanwezigen, zodat er bij iedere tafel een mooie gemixte groep zit.
• Nadenken met betrekking tot inkomensverlies over een overgangsregel van bijvoorbeeld 3 maanden op het moment een partner komt te overlijden.

 Afsluiting

Tot slot worden alle aanwezigen bedankt voor hun komst en !WOON voor het organiseren van de werkconferentie. Voor meer vragen en ondersteuning www.wooninfo.nl  en zuidoost@wooninfo.nl

zie hier de reacties van een aantal deelnemers: reacties na de bijeenkomst_19-12-2016